Het Gallo-Romeins Museum blikt tevreden terug op 2021. Hoogtepunt was de tijdelijke tentoonstelling ‘Oog in oog met de Romeinen’.
Ook de vele gezinsvriendelijke programma’s, activiteiten, presentaties en installaties konden in dit coronajaar op bijzonder veel waardering en belangstelling rekenen.
In totaal ontving het Gallo-Romeins Museum bijna 95.000 bezoekers. Dit resultaat is opmerkelijk goed, te meer omdat door de coronacrisis zowel schoolkinderen als socio-culturele verenigingen het museum in de eerste jaarhelft nauwelijks bezochten.
Ook op andere vlakken was 2021 succesvol. Zo investeerde het Tongerse stadsbestuur in de uitbreiding van de museumcollectie. Het voegde prachtstukken uit de Merovingische tijd aan de verzameling toe.
Het Gallo-Romein Museum versterkte zijn online aanbod, o.a. voor schoolgroepen. Erg succesvol bleken ook de maandelijkse lezingen over tal van archeologische onderwerpen die geïnteresseerden van thuis uit live konden volgen. Dit initiatief wordt in 2022 voortgezet.
Op wetenschappelijk vlak werd eveneens stevig vooruitgang geboekt. Het museum finaliseerde een onderzoek naar (strijd)hamers uit de tijd van de eerste landbouwers. Het voltooide de studie en registratie van de Merovingische collectie. Bijkomend liep er een omvangrijk project waarbij meer dan 4000 Romeinse munten werden geïdentificeerd en beschreven. Een interdisciplinair onderzoek over Romeinse schrijftabletten ving aan.
2022 kondigt zich beloftevol aan. De komende maanden wordt een studie gemaakt om de functionaliteit en beleving van het museumgebouw nog te verbeteren. Tegelijkertijd zijn de voorbereidingen voor een nieuwe tijdelijke tentoonstelling volop aan de gang.
Patrick Dewael, burgemeester van Tongeren: “Het stadsbestuur zal ook de komende jaren investeren in het Gallo-Romeins Museum. Het is dé plek om inzicht te krijgen in hoe anders mensen leefden in het verre verleden. Je wordt er ook aangezet om te reflecteren over onze huidige samenleving. Zo blijf je als museum maatschappelijk relevant.”
An Christiaens, schepen van Cultuur: “Ik ben er trots op dat in 2021 opnieuw een grote en diverse groep mensen de weg heeft gevonden naar het Gallo-Romeins Museum. Ze genoten er van een ontspannende en boeiende leerervaring, vaak samen met hun kinderen of kleinkinderen.”
Tijdelijke tentoonstelling ‘Oog in oog met de Romeinen’
Van 6 februari tot en met 1 augustus 2021 organiseerde het Gallo-Romeins Museum de expositie ‘Oog in oog met de Romeinen’, i.s.m. het British Museum. De tentoonstelling kreeg buitengewoon veel waardering. Meer dan 41.000 mensen genoten zichtbaar. Bezoekers spraken zich vooral lovend uit over de diversiteit aan topstukken, over de meeslepende films met ‘ooggetuigen’ die linken legden met onze huidige maatschappij en over de audioguides die helder duiding gaven, ook aan kinderen.
Gedurende de volledige looptijd was de tentoonstelling dagelijks nagenoeg uitverkocht. Om aan de grote belangstelling te kunnen voldoen, verruimde het Gallo-Romeins Museum zijn openingstijden.
Het museum maakte de expositie ook toegankelijk voor volwassenen die doof of slechthorend zijn. Zij kregen informatie in de Vlaamse gebarentaal.
Divers aanbod voor breed publiek
- Gezichtsreconstructies
Voor het eerst in België reconstrueerden specialisten, op basis van DNA-onderzoek, het hoofd van enkele mensen die leefden in de Romeinse tijd. Sinds enkele maanden zijn de levensechte reconstructies te zien in de inkomhal van het Gallo-Romeins Museum. De installatie is vrij toegankelijk. Het is een leerrijke blikvanger. Ook het wat en het hoe van de reconstructietechniek worden er toegelicht. De bezoekers krijgen de authentieke schedels te zien.
- Integratie hedendaagse kunst in vaste collectie
In juni lanceerde het Gallo-Romeins Museum het project ‘In situ’, i.s.m. cultuurfestival MoMeNT. Drie gerenommeerde, hedendaagse Belgische kunstenaars integreerden (nieuw) werk in de vaste collectie: Maarten Vanden Eynde, Cindy Wright en Kris Martin. Drie kunstwerken zijn ook de komende maanden nog te zien. Ze doen o.a. nadenken over (toekomstige) archeologische sporen en de vervuiling van ons leefmilieu.
- Programma’s voor gezinnen en kinderen
In de zomervakantie konden kinderen en hun (groot)ouders in het Gallo-Romeins Museum terecht voor een kijktocht. ‘Vrienden van vroeger’ was er in twee versies, voor kleuters tussen 4 en 6 én voor kinderen van 7 tot 10 jaar. De tochten stonden garant voor leerrijk spelplezier. Zo’n 3.500 kinderen namen deel.
Ook de meerdaagse vakantiekampen voor kinderen kenden veel aantrekkingskracht. De deelnemers kregen zelf veel inbreng en toonden het resultaat van hun creatief proces aan het publiek. Dat gebeurde met een kleine expositie. Zo was er in de zomervakantie een creatief kamp met Pentagoon Academies over ‘Romeinse muurschilderingen’. In de herfstvakantie organiseerde het Gallo-Romeins Museum een fotografiekamp voor tieners, i.s.m. Villa Basta. Het museum bouwt deze werking in 2022 verder uit.
- Archeologiedagen
In het najaar (8, 9 en 10 oktober) nam het Gallo-Romeins Museum met een uitgebreid aanbod deel aan de ‘Archeologiedagen’. De rondleidingen in het depot, toelichtingen bij archeologisch onderzoek door experts en de familieworkshop ‘Archeologen van de toekomst’ werden positief onthaald.
Uitbreiding collective
Het Gallo-Romeins Museum verwierf een belangrijk deel van de Merovingische grafvondsten die gedaan werden in Broechem. Ze behoren tot de Vlaamse Topstukkenlijst. Het meest in het oog springt een gouden schijffibula (mantelspeld) met inlegwerk van granaatstenen uit Sri Lanka: een uniek stuk in België.
Bijkomend voegde het museum enkele fascinerende stukken Romeins aardewerk uit Tongeren en een uniek pauselijk zegel aan zijn collectie toe. Dat laatste dateert uit de vroege middeleeuwen en werd gevonden in Munsterbilzen.
Over enkele jaren zullen de aanwinsten te zien zijn in de vernieuwde permanente tentoonstelling. In afwachting kunnen bezoekers een selectie van de vondsten bekijken in de inkomhal.
Versterking digitaal aanbod
De maandelijkse lezingen van Spraakwater verlopen sinds 2021 online. Aan bod komen tal van geschiedkundige en archeologische onderwerpen. Geïnteresseerden volgen de uiteenzettingen van thuis uit. Ze loggen in op het afgesproken tijdstip en zien de spreker live. Er is ruim tijd voor vragen. Aan elke lezing namen rond de 300 mensen deel, uit Tongeren, Vlaanderen en daarbuiten. Op algemeen verzoek zet het Gallo-Romeins Museum de online lezingen ook de komende maanden voort.
Omdat schoolbezoeken door corona moeilijk of niet konden plaatsvinden werkte het museum voor leerlingen uit de eerste graad secundair onderwijs een digitaal aanbod uit: vijf educatieve films met interactieve quizjes, verzorgd door Romeinenkenner Jelle De Beule.
Het pakket kwam tot stand naar aanleiding van de tijdelijke expositie ‘Oog in oog met de Romeinen’ maar is blijvend toegankelijk via het online leerplatform LessonUp. De meest succesvolle les/film werd inmiddels bijna 600 keer bekeken.
Het Gallo-Romeins Museum heeft eveneens een gesmaakte blog/podcast ‘De oudheid is overal!: classicus Patrick De Rynck bracht in 2021 tweewekelijks een (luister)tekst waarin hij vanuit de actualiteit terugblikt op de oudheid. Het initiatief wordt voortgezet.
Registratie- en onderzoeksprojecten
Het Gallo-Romeins Museum voltooide een onderzoek naar zijn collectie neolithische (strijd)hamers. De onderzoeksresultaten werden voorgesteld op de jaarlijkse Prehistoriedag (op 4 december in Namen). Er was ook een publicatie in het tijdschrift Notae Praehistoricae.
Het museum voltooide de studie en registratie van zijn rijke Merovingische collectie. De resultaten maken het mogelijk om de voorwerpen over enkele jaren te kunnen tonen en duiden in de nieuwe permanente tentoonstelling.
In 2021 liep er een project om 4.000 Romeinse munten uit de collectie te identificeren en beschrijven. Dit was mogelijk dankzij een subsidie van de Vlaamse Gemeenschap. In de loop van 2022 verschijnen de munten online.
Vooruitblik
2022 kondigt zich beloftevol aan. Het stadsbestuur nam het initiatief om een haalbaarheidsstudie te laten uitvoeren om de functionaliteit en beleving van het museumgebouw nog te verbeteren. Er zal onder meer worden onderzocht of en hoe het binnenklimaat kan worden geoptimaliseerd, de interne depotruimtes kunnen worden heringericht en het onthaal met shop, vestiaire en café ruimtelijk nog beter kan worden georganiseerd.
Op 4 juni 2022 opent de volgende tijdelijke expositie met fotografie van kunstenaar Alfred Seiland. Het museum werkt volop aan het concept om ook deze keer weer een leerrijke en belevenisvolle ervaring te creëren. Meer info over dit project volgt in de loop van januari.
