De Tongerse gevangenis weer wordt terug een opvangcentrum voor volwassenen. De minderjarigen worden overgeplaatst naar Beveren.
Na aanpassingswerken zal er vanaf september plaats zijn voor 50 volwassenen.
In de oudste gevangenis van het land verblijven sinds november 2009 minderjarigen die een misdrijf hebben gepleegd.
Wegens de overbevolking in de gevangenissen, verblijven er in het gesloten federaal centrum (GFC) daarnaast ook meerderjarige gedetineerden
Normaal zou het Vlaams detentiecentrum in de oude gevangenis van Tongeren op 1 maart dit jaar sluiten, maar in februari besliste Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke dat de jeugdgevangenis langer zou open blijven (tot 1 juni).
De gevangenis van Tongeren is de allereerste gevangenis van België. Zij is gebouwd volgens het Ducpétiaux-model en werd op 1 januari 1844 in gebruik genomen om mannelijke gedetineerden te huisvesten.
Toen de gevangenis in april 2005 dicht ging, werden de 70 gedetineerden die er verbleven overgebracht naar de nieuwe gevangenis van Hasselt.
De laatste weken voor de sluiting verzamelden kunstenaars beeld-, klank- en fotomateriaal van de laatste bewoners en hun bewakers, wat als inspiratiebron diende voor het enige Belgische gevangenismuseum. Nog datzelfde jaar was de gevangenis het decor voor de film ‘De Hel van Tanger’. Daarna nam het Gallo-Romeins museum het gebruik over. Gedurende twee jaar kregen meer dan 200 000 bezoekers de gelegenheid ‘over de muur’ te kijken vooraleer het museum in november 2008 sloot.
Om meer opvangmogelijkheden voor delinquente jongeren te voorzien, besliste toenmalig minister van Justitie Jo Vandeurzen in november 2008 om het gebouw opnieuw in gebruik te nemen als federale instelling. Na renovatiewerken was het gesloten federaal centrum (GFC) voor jongeren een jaar later operationeel.
In het GFC verblijven twee verschillende groepen jongeren. Enerzijds verblijven hier ‘uit handen gegeven jongeren’. Dat zijn jongeren (minimum 16 jaar) die criminele feiten hebben gepleegd en waarvan de jeugdrechter vindt dat de beschermende en opvoedkundige maatregelen onvoldoende zijn om hen terug op het rechte pad te krijgen. Zij worden berecht als een volwassene. Ze zijn onderworpen aan de gevangenisreglementering voor meerderjarigen en aan de regels van het klassieke strafrecht. Omwille van hun leeftijd krijgen zij wel gespecialiseerde begeleiding en is een specifiek onderwijsaanbod voorzien.
Anderzijds verblijven hier minderjarigen die een als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd en die door de jeugdrechter zijn geplaatst. Deze jongeren komen hier enkel terecht wanneer in het jongerencentrum van Everberg geen plaats voor hen is. Zij krijgen aangepaste pedagogische begeleiding. De wet op de jeugdbescherming is van toepassing en een team van het Agentschap Jongerenwelzijn vanuit de Vlaamse Gemeenschap staat voor hen klaar. In tegenstelling tot in Everberg zijn in het GFC Tongeren geen opvoeders tewerkgesteld omwille van het tijdelijk karakter van hun plaatsing.
Beide categorieën van jongeren in het Tongerse centrum leven gescheiden en volgen een aangepast regime.
In het gesloten federaal centrum is plaats voor 34 jongeren. Zij verblijven elk in een eigen cel. De cellen zijn verdeeld over twee secties op één vleugel.
Een beperkt aantal jongeren kan werken binnen de huishoudelijke dienst van het GFC Tongeren in de keuken of de wasserij. Om hun deelname aan onderwijs en hulpverleningsactiviteiten te stimuleren, kunnen zij hier slechts halftijds werken.
